Vì sao có lo ngại hoạt động rửa tiền mã hóa sẽ tăng cao?
Tại Hội nghị “Quy định về phòng, chống rửa tiền và vai trò của phòng, chống rửa tiền trong giao dịch tiền mã hóa” tổ chức ngày 20/9, ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng cho biết, hiện nay Việt Nam chưa công nhận tiền mã hóa, song trên thực tế vẫn diễn ra các giao dịch.
Doanh thu từ các sàn giao dịch tiền mã hóa dự kiến đạt gần 110 triệu USD vào năm 2023
Theo ông Nguyễn Đoan Hùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam, công nghệ blockchain đã được ứng dụng vào nhiều lĩnh vực, từ tài chính ngân hàng, đến thương mại điện tử, chăm sóc sức khỏe, thể thao giải trí, bảo hiểm, logistics và nhiều ngành dịch vụ khác.
Các chuyên gia lo ngại nguy cơ hoạt động rửa tiền mã hóa tại Việt Nam sẽ tăng cao trong thời gian tới do hiện nay quy định pháp lý chưa đầy đủ, quy trình còn chưa hoàn thiện.
Đối với thị trường tiền kỹ thuật số, tiền ảo (tiền mã hóa) trong nước, tính đến tháng 12/2022, Việt Nam có hơn 200 dự án blockchain hoạt động. Theo thống kê từ Statista, doanh thu từ các sàn giao dịch tiền mã hóa tại thị trường Việt Nam dự kiến đạt 109,4 triệu USD vào năm 2023, số lượng người dùng tiền mã hóa sẽ tăng thêm 12,37 triệu người vào năm 2027.
Tuy nhiên, khi công nghệ blockchain phát triển, kéo theo đó là nguy cơ gia tăng tội phạm tài chính, rửa tiền sử dụng công nghệ cao theo chiều hướng tinh vi, phức tạp và tốc độ nhanh chóng.
Nếu như trước đây, để hợp pháp hóa tiền, tài sản do phạm tội mà có, các đối tượng thường sử dụng các phương thức, thủ đoạn truyền thống như: thông qua việc mua các bất động sản, cổ phiếu, hoặc chuyển tiền cho người thân gửi tiết kiệm ngân hàng… thì nay thông qua công nghệ cao, núp bóng dưới nhiều hình thức khác nhau khiến cho việc quản lý gặp rất nhiều khó khăn.
Ví dụ, thông qua trung gian thanh toán và ví điện tử, các đối tượng có thể thực hiện hành động này ở bất cứ đâu trên thế giới và bất cứ thời điểm nào. Ngoài ra, nhà cung cấp dịch vụ cũng không thể xác minh danh tính thực sự của cá nhân truy cập vào tài khoản… nên các đối tượng ít có khả năng bị theo dõi hơn. Đơn cử, như liên tiếp các đường dây đánh bạc online, cá độ bóng đá, lừa đảo chiếm đoạt tài sản… bị triệt phá gần đây đều sử dụng trung gian thanh toán, ví điện tử…
Các chuyên gia cho biết, bên cạnh tội phạm rửa tiền mã hóa xuyên biên giới, thì tội phạm rửa tiền truyền thống ở trong nước cũng sẽ tìm đến thị trường đầy tiềm năng này do không bị ràng buộc pháp lý.
Theo Cục Phòng, chống rửa tiền (Ngân hàng Nhà nước) với lợi thế dễ dàng trao đổi trên phạm vi toàn cầu nên tiền ảo là một kênh hữu hiệu để tội phạm lợi dụng để rửa tiền khi chúng có thể dễ dàng chuyển đổi các khoản tiền thu được thông qua những hoạt động mua bán, trao đổi đồng tiền ảo ở các quốc gia khác nhau.
Phó Chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam Phan Đức Trung thông tin, tổng giá trị tiền mã hóa Việt Nam nhận về trong giai đoạn từ 10/2021 – 10/2022 là 90,8 tỷ USD. Trong đó, các hoạt động bất hợp pháp là 956 triệu USD... Việt Nam đứng trong top 5 quốc gia có khối lượng giao dịch cao nhất trên sàn giao dịch Binance, theo báo cáo gần đây của Wall Street Journal.
Siết giao dịch đáng ngờ không hẳn chỉ là con số
Các chuyên gia lo ngại nguy cơ hoạt động rửa tiền mã hóa tại Việt Nam sẽ tăng cao trong thời gian tới do hiện nay quy định pháp lý chưa đầy đủ, quy trình còn chưa hoàn thiện. Ông Nguyễn Đoan Hùng chỉ ra rằng, do chưa có khung pháp lý cụ thể, đồng thời do thiếu hụt về quy trình, nhân sự chất lượng cao về tiền mã hóa và tài sản số nên mặc dù Luật Phòng chống rửa tiền 2022 đã có hiệu lực từ ngày 1/3/2023 nhưng các tổ chức tín dụng, các cơ quan nhà nước còn lúng túng trong việc xử lý các hành vi có liên quan đến loại hình tài sản mới này.
Để tăng cường phòng, chống rửa tiền trong giao dịch tài sản số, ông Nguyễn Quốc Hùng cho rằng giám sát trong lĩnh vực tiền mã hóa là một trong những nhiệm vụ cấp bách đối với các cơ quan quản lý tại Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.
Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Thông tư 09 hướng dẫn thực hiện một số điều của Luật phòng, chống rửa tiền. Thông tư quy định, giao dịch tiền điện tử trong nước từ 500 triệu đồng trở lên và chuyển tiền điện tử quốc tế có từ 1.000 USD thì các ngân hàng phải báo cáo. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, siết giao dịch đáng ngờ không hẳn chỉ là con số mà phải bằng các nghiệp vụ khác. Bởi, nguy cơ rửa tiền vẫn luôn rất lớn, nhất là khi có nhiều công nghệ mới, kinh tế số phát triển…
Do đó, các chuyên gia cho rằng cần nhận diện tài sản số là một loại tài sản mà Bộ luật Dân sự Việt Nam đã công nhận; các định chế tài chính cần xây dựng Quy trình và kiểm soát tuân thủ đối với các hoạt động về chống rửa tiền liên quan tới tài sản số đối với các giao dịch qua tài khoản cá nhân; chuẩn bị nguồn nhân lực chất lượng cao trên nguyên tắc hội tụ đầy đủ các lĩnh vực kinh tế, công nghệ và luật.
Bên cạnh đó, cơ quan quản lý cần hoàn thiện quy định pháp luật để hạn chế, ngăn chặn được hành vi phạm tội. Các tổ chức tín dụng cần chuẩn bị về nhân sự và trang bị kiến thức pháp luật để phòng, chống rửa tiền có hiệu quả khi phải đối mặt với tội phạm mới này.
Về phía Hiệp hội Blockchain Việt Nam, ông Nguyễn Đoan Hùng cho biết, đầu năm nay, Hiệp hội đã công bố dự án chống lừa đảo với tên gọi là ChainTracer nhằm thúc đẩy tính minh bạch và công khai của các dự án tại Việt Nam và quốc tế, góp phần phòng chống tội phạm công nghệ cao liên quan đến hoạt động blockchain. Đồng thời, đây cũng là nơi để cộng đồng kiểm tra tính minh bạch của một dự án blockchain, cho phép giám sát chủ động và giúp tránh xung đột lợi ích trong cung cấp thông tin..
Huyền Anh
Tin khác
