Giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa 'giải cơn khát' vốn
Nhiều tỉnh thành đã ban hành nhiều chủ trương hỗ trợ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa. Ảnh minh họa: Tuấn Anh - TTXVN
Mục tiêu được đặt ra từ nay đến năm 2030, cả nước có thêm ít nhất 1 triệu doanh nghiệp. Do đó, việc xây dựng hệ sinh thái tài chính toàn diện cho doanh nghiệp nhỏ và vừa là điều vô cùng cần thiết trong bối cảnh hiện nay khi vai trò của khu vực kinh tế tư nhân ngày càng quan trọng trong phát triển kinh tế.
Bà Trịnh Thị Hương, Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp Tư nhân và Kinh tế tập thể, Bộ Tài chính cho biết, sự đóng góp từ khu vực kinh tế tư nhân vào nền kinh tế rất quan trọng, với khoảng 40 ngàn doanh nghiệp, khoảng 5 triệu hộ kinh doanh cá thể, khu vực kinh tế tư nhân hiện đang đóng góp khoảng 51%, hơn 30% ngân sách Nhà nước, khoảng 82% tổng số lao động, gần 60% vốn đầu tư toàn xã hội. Tuy nhiên, chỉ có 2% trong số đó là doanh nghiệp lớn, còn lại chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ và vừa và siêu nhỏ, với khả năng cạnh tranh còn thấp.
Đáng chú ý, hiệu quả vốn sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp tư nhân chưa được cao: cần 1,61 đồng vốn để tạo ra 1 đồng doanh thu thuần. Bên cạnh đó, sản xuất kinh doanh của khối doanh nghiệp này phụ thuộc nhiều vào nguyên, nhiên vật liệu nhập khẩu và tham gia và chuỗi giá trị toàn cầu của doanh nghiệp Việt Nam còn mờ nhạt, dễ bị tổn thương bởi các cú sốc từ bên ngoài.
Thực tế, kinh tế tư nhân vẫn còn không ít tồn tại, hạn chế, đối mặt với nhiều rào cản kìm hãm sự phát triển, không thể bứt phá về quy mô và năng lực cạnh tranh, chưa đáp ứng được yêu cầu là lực lượng nòng cốt của kinh tế đất nước.
Khoảng 98% tổng số doanh nghiệp có quy mô siêu nhỏ, nhỏ và vừa, gặp nhiều khó khăn trong tiếp cận nguồn lực, đặc biệt là vốn tín dụng, đất đai, tài nguyên, khoa học công nghệ, chuyển đôi số và nhân lực chất lượng cao.
Trong đó, tiếp cận tài chính luôn là vấn đề nan giải nhất, đặt biệt đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam. Hiện nay, ở Việt Nam chỉ có 17,8% tổng dư nợ tín dụng dành cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Về vấn đề này, ông Trần Anh Quý, Vụ tín dụng các ngành kinh tế, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phân tích, khó khăn tiếp cận tài chính với doanh nghiệp nhỏ và vừa xuất phát từ nội tại của doanh nghiệp nhỏ và vừa. Phần lớn doanh nghiệp nhỏ và vừa có quy mô siêu nhỏ, vốn ít, manh mún, tốc độ chuyển dịch quy mô chậm nên khả năng huy động vốn hạn chế, hiệu quả sản xuất kinh doanh thấp, công nghệ lạc hậu. Việc tiếp cận thông tin cũng như khả năng nắm bắt cơ hội thị trường hạn chế.
Bên cạnh đó, doanh nghiệp nhỏ và vừa thường gặp khó khăn, vướng mắc đối với tài sản thế chấp, thiếu hoặc không đầy đủ giấy tờ về tài sản đảm bảo. Nhu cầu vốn của doanh nghiệp nhỏ và vừa chủ yếu là trung, dài hạn để đầu tư tài sản cố định với giá trị lớn so với quy mô doanh nghiệp mà không có tài sản đảm bảo.
Tuy nhiên, từ phía khách quan, các điều kiện tín dụng còn cao, thị trường tài chính Việt Nam còn thiếu hụt các sản phẩm ngân hàng và dịch tài chính dành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, cho vay vẫn chủ yếu dựa vào thế chấp bất động sản...”, Vụ trưởng Trần Anh Quý cho hay.
Nhằm khơi thông nguồn vốn cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, ông Trần Anh Quý đề nghị Bộ Tài chính tạo điều kiện tháo gỡ khó khăn trong hoạt động của các quỹ bảo lãnh doanh nghiệp nhỏ và vừa hiện nay, xem xét xây dựng cơ chế tạo nguồn Quỹ dự phòng rủi ro, đảm bảo khi xảy ra rủi ro. Quỹ có khả năng xử lý mà vẫn bảo toàn vốn điều lệ.
Tuy nhiên, ông Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia cho rằng, các doanh nghiệp cần chủ động tăng năng lực cạnh tranh, đáp ứng tiêu chuẩn tham gia chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị; quyết tâm chuyển đổi xanh, chuyển đổi số; phấn đấu niêm yết và phát hành chứng khoán. Đặc biệt là phải tăng tính minh bạch và chuyên nghiệp; chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật về tài chính kế toán, nâng cao trình độ quản trị, minh bạch thông tin, tài chính; cùng với đó là đa dạng hóa nguồn vốn…
“Cùng với đó, Nhà nước cần sớm hoàn thiện hành lang pháp lý, ban hành cơ chế thử nghiệm cho Fintech, xem xét thành lập sàn giao dịch vốn riêng cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa như: tại Ấn Độ, Nam Phi, sớm thành lập thị tường mua-bán nợ”, ông Cấn Văn Lực đề xuất.
Tổ chức tín dụng cần linh hoạt điều kiện tài sản đảm bảo cho khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa. Ảnh minh họa: TTXVN
TS. Nguyễn Quốc Hùng, Tổng thư ký, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam khuyến nghị, đối với các tổ chức tín dụng, cần rà soát, đẩy mạnh cho vay các gói tín dụng, mở rộng các kênh bản hàng và kênh liên kết với đối tác; thiết kế các sản phẩm cho vay đặc thù phù hợp với đối tượng khách hàng là doanh nghiệp nhỏ và vừa theo từng nhóm ngành nghề để từ đó có các giải pháp đáp ứng yêu cầu khách hàng một cách linh hoạt.
Để khắc phục khó khăn đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa luôn thiếu tài sản bảo đảm khi muốn tiếp cận nguồn tín dụng, TS. Nguyễn Quốc Hùng cũng cho rằng, các tổ chức tín dụng nghiên cứu áp dụng linh hoạt điều kiện tài sản đảm bảo cho từng nhóm đối tượng khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa, cho vay theo chuỗi cung ứng dựa trên uy tín và mức độ rủi ro của một doanh nghiệp trung tâm (khách hàng lớn và truyền thống của ngân hàng). Với cách thức này có thể giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa khắc phục được khó khăn khi thiếu tài sản bảo đảm - một trong những vướng mắc lớn nhất của các doanh nghiệp nhỏ và vừa hiện nay.
Bà Lê Thị Xuân Quỳnh, Phòng chính sách, môi trường kinh doanh và hợp tác quốc tế, Cục Phát triển doanh nghiệp Tư nhân và Kinh tế tập thể, Bộ Tài chính cho rằng, các doanh nghiệp cần đa dạng các loại tài sản thế chấp phù hợp; đa dạng hóa nguồn cung tín dụng, đặc biệt cho doanh nghiệp nhỏ và vừa; đồng thời, hoàn thiện khung pháp lý cho loại hình công ty tài chính: mở rộng danh mục tài sản cho thuê…
Cùng với những đề xuất các chính sách nhằm khơi thông nguồn vốn trên, mới đây, Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành Chỉ thị số 10/CT-TTg về thúc đẩy phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa. Theo đó, một trong những chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ; đó là Bộ Tài chính được giao nhiệm vụ đẩy nhanh giải ngân từ Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, giúp doanh nghiệp tiếp cận vốn với chi phí hợp lý. Cùng với đó, Ngân hàng Nhà nước cũng sẽ có chính sách ưu tiên tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, xuất khẩu, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh.
Chỉ thị số 10 được kỳ vọng sẽ tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển của doanh nghiệp nhỏ và vừa, giúp khu vực này nâng cao vị thế và đóng góp lớn hơn vào nền kinh tế. Việc cải cách thể chế, đơn giản hóa thủ tục hành chính và hỗ trợ tài chính sẽ giúp doanh nghiệp dễ dàng hơn trong việc tiếp cận các nguồn lực cần thiết để phát triển bền vững.
Thúy Hiền/BNEWS/TTXVN
Tin khác
