Ra quyết định dưới điều kiện không chắc chắn (Decision Making under Uncertainty) là gì?
Mục Lục
Ra quyết định dưới điều kiện không chắc chắn trong lựa chọn công suất
Ra quyết định dưới điều kiện không chắc chắn trong tiếng Anh được gọi là
Ra quyết định dưới điều kiện không chắc chắn là trường hợp người ra quyết định không biết điều gì sẽ xảy ra đối với kết quả của mỗi cách lựa chọn của mình.
Thí dụ không thể biết chắc chắn tuần tới mưa hay nắng; thị trường chứng khoán ngày mai tăng hay giảm; đội bóng đá nào vô địch trong mùa giải tới...
Trong điều kiện không chắc chắn, doanh nghiệp phải lựa chọn phương án công suất sao cho có lợi nhất đối với từng tình huống xảy ra.
Doanh nghiệp có thể chọn công suất đem lại giá trị tiền tệ mong đợi lớn nhất hoặc có mức thua lỗ thấp nhất hoặc đảm bảo khả năng cân bằng giữa các mức độ lợi nhuận thu được với mức thua lỗ có thể xảy ra, hoặc là lựa chọn phương án có giá trị cơ hội bỏ lỡ thấp nhất.
Quyết định lựa chọn này phụ thuộc hoàn toàn vào mức độ sẵn sàng chấp nhận rủi ro của các doanh nghiệp.
Chỉ tiêu đặc trưng
Để đưa ra những quyết định lựa chọn các phương án, người ta sử dụng các chỉ tiêu đặc trưng cụ thể sau:
- Chỉ tiêu Maximax
Chỉ tiêu này còn gọi là chỉ tiêu lạc quan, bởi vì trong trường hợp này doanh nghiệp sẽ lựa chọn phương án công suất có giá trị tiền tệ mong đợi thu được lớn nhất.
Doanh nghiệp có mức chấp nhận rủi ro cao, tin tưởng sẽ thu được lợi nhuận cao nhất với phương án công suất lựa chọn.
Phương pháp lựa chọn là tính toán giá trị tiền lời thu được lớn nhất của từng phương án và lựa chọn phương án có lợi nhuận cao nhất.
- Chỉ tiêu Maximin
Người ta còn gọi là chỉ tiêu bi quan, bởi vì trong trường hơp này doanh nghiệp lựa chọn phương án công suất có giá trị thua lỗ thấp nhất.
Với chỉ tiêu này, doanh nghiệp có mức mạo hiểm thấp, chấp nhận phương án công suất sao cho mức thua lỗ nếu xảy ra sẽ thấp nhất.
Phương án được lựa chọn là phương án có giá trị tiền tệ mong đợi lớn nhất trong những giá trị mong đợi nhỏ nhất mà mỗi phương án thu được.
- Chỉ tiêu may rủi ngang nhau
Theo chỉ tiêu này, doanh nghiệp chấp nhận một mức mạo hiểm trung bình. Người ta chọn phương án có giá trị tiền tệ mong đợi trung bình lớn nhất trong các phương án đưa ra.
Chỉ tiêu giá trị cơ hội bỏ lỡ thấp nhất Trong trường hợp sử dụng chỉ tiêu này, doanh nghiệp cố gắng tìm chọn phương án công suất sao cho trong những tình huống khác nhau sẽ thu được giá trị tiền tệ mong đợi ở mức đảm bảo yêu cầu tối thiểu hoá những giá trị cơ hội có thể bị bỏ lỡ trên thị trường.
Cách thực hiện
Phương pháp lựa chọn được tiến hành bằng cách lập bảng các giá trị có thể bị bỏ lỡ. Đối với từng tình huống xảy ra sẽ xác định giá trị cơ hội bỏ lỡ của từng phương án bằng cách lấy giá trị tiền tệ mong đợi lớn nhất trừ đi giá trị của các phương án còn lại, sau đó sẽ lựa chọn giá trị.
(Tài liệu tham khảo: Quản trị tác nghiệp, Trung tâm đào tạo từ xa, ĐH Kinh tế Quốc dân)