Nhóm lợi ích (Interest groups) là gì? Các cách thức nhóm lợi ích tác động đến xây dựng chính sách
Mục Lục
Nhóm lợi ích (Interest groups)
Nhóm lợi ích trong tiếng Anh là Interest groups.
Nhóm lợi ích (Interest groups) là một tập thể gồm nhiều cá nhân, tổ chức cùng chia sẻ một mối quan tâm chung và cùng nhau thúc đẩy các mục tiêu đó bằng cách tác động vào các chính sách của chính phủ. Là những nhóm vận động hành lang hay cửa hậu (lobby) để tạo ra hay thay đổi những luật lệ và cách thực thi có lợi cho phe nhóm mình, nhằm tạo dựng một vài đặc quyền, đặc lợi để thụ hưởng.
Các cách thức nhóm lợi ích tác động đến xây dựng chính sách trên thực tế
Về lý thuyết lợi ích nhóm: Hành động của chính phủ trong chừng mực nào đó là phản chiếu của áp lực từ những nhóm này. Mỗi nhóm mong muốn ảnh hưởng đến hành động của chính phủ theo hai hướng:
+ Thái độ chính sách, lựa chọn một số dạng công cụ chính sách
+ Các hành động cụ thể gắn với sự can thiệp có chọn lọc
Hoạt động vận động hành lang được thực hiện thông qua nhiều hoạt động đa dạng và phức tạp, bao gồm cả những biện pháp vận động trực tiếp và gián tiếp, như:
- Gặp gỡ trực tiếp các nhân vật cần tác động;
- Liên lạc thông qua emails, fax, điện thoại;
- Chiêu đãi, tiệc tùng;
- Tổ chức các buổi hội thảo tại nước ngoài;
- Xuất bản các bản tin, tài liệu;
- Tác động thông qua các kênh thông tin đại chúng, tạo sức ép từ dư luận, tổ chức các cuộc biểu tình, sử dụng uy tín của những người đứng đầu tổ chức, tổ chức các chiến dịch công chúng (mít-tinh, viết thư kêu gọi, kí tên tập thể,…);
- Soạn thảo những dự luật có khả năng được đệ trình;
- Tổ chức các buổi điều trần, trả lời chất vấn chính thức và không chính thức,...
Vấn đề nguồn lực công lợi ích riêng
Nguồn lực công là một nguồn lực chung do mọi người đóng góp. Một quyết định chi tiêu chỉ mang lại lợi ích cho một nhóm, còn chi phí lan sang toàn xã hội. Nhóm được hưởng lợi sẽ cổ vũ cho chính sách chi tiêu đó hơn là các chính sách mang lại lợi ích chung.
(Tài liệu tham khảo: Tài liệu Cơ sở phân tích chính sách kinh tế, TS. Vũ Sỹ Cường, Học viện Tài chính; trang web tham khảo: nghiencuuquocte.org)